ایران به‌دلیل داشتن منابع و ذخایر مهم معدنی و همچنین منابع هیدروکربنی یکی از کشورهای دارای مزیت نسبی محسوب می‌شود، به‌طوری که حتی برخی از کارشناسان ایران را بیشتر کشوری معدنی می‌دانند تا نفت‌خیز و با وجود سهم اندک بخش معدن در تولید ناخالص داخلی ایران، آثار مستقیم و غیرمستقیم آن بر ایجاد ثروت ملی چشمگیر است.
همین موضوع اهمیت برنامه‌های توسعه در بخش معدن و صنایع معدنی را روزافزون کرده که در این راستا برای بهره‌مندی هرچه بهتر از این منابع طبیعی و توجه به موضوعاتی مانند امنیت تامین مواد معدنی خام مورد نیاز صنایع داخلی، شناخت فرصت‌های جدید سرمایه‌گذاری، کاهش ریسک سرمایه‌گذاری، رشد ظرفیت رقابت‌پذیری‌و… نیاز به برنامه‌های منظم و دقیق در این زمینه است. مطالعه زنجیره تامین مواد معدنی از ابتدا (اکتشاف معدن) تا انتها (بازار و مصرف) در اولین گام می‌تواند نقش به‌سزایی در تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی صحیح در این حوزه داشته باشد.
یکی از اقدامات مهم در این زمینه، گردآوری ساختارمند، یکپارچه، مستند و روزآمد داده‌های زنجیره تامین مواد معدنی کشور “از تولید تا بازار” و با “مشارکت سازمان‌های تولیدکننده اطلاعات مواد معدنی”اعم از دولتی یا خصوصی است. توجه به همکاری اطلاعاتی (تبادل داده و اطلاعات) مابین این سازمان‌ها در قالب تفکر کلان زنجیره تامین از یک سو و از سوی دیگر درک درست نیاز اطلاعاتی مخاطبان داخلی، منطقه‌ای و جهانی مواد معدنی ایران و تامین آن می‌تواند موجب افزایش شفافیت اطلاعاتی، رشد بهره‌وری مواد معدنی، کاهش هزینه‌ها، افزایش سرمایه‌گذاری در گستره معادن و صنایع معدنی و همچنین کاهش اتکا به آمارهای نامطمئن سازمان‌های جهانی شود.
به همین منظور و در نخستین گام، پایگاه ملی داده‌های علوم‌زمین سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با همکاری مرکز آمار ایران، با ایده مدل‌سازی اطلاعات مواد خام معدنی اقدام به انتشار بخشی از اطلاعات زنجیره تامین مواد معدنی کشور در قالب “گزارش‌های وضعیت مواد معدنی خام” برای ذینفعان، تصمیم‌گیران و سرمایه‌گذاران کرده است.
این گزارش‌ها در فاز نخست و به شکل آزمایشی با عنوان “بررسی وضعیت آماری مواد معدنی در ایران و جهان” در سه بخش تولید، تجارت و اقتصاد و برای ۶ عنصر از عناصر فلزی استراتژیک کشور تنظیم و تهیه شده که با توجه به اهمیت این دیدگاه سعی خواهد شد تا در فازهای بعدی اطلاعات تمام مواد معدنی فلزی و غیرفلزی کشور تهیه و تنظیم شود.
شایان ذکر است، اطلاعات مذکور قابل به‌روز رسانی و متکی بر داده بوده و در چند سطح اطلاعات جهانی، کشوری و استانی گردآوری و ارائه می‌شوند.
علاقه‌مندان میتوانند برای دسترسی به این اطلاعات به بخش محصولات وب‌سایت سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با عنوان “اطلاعات مواد معدنی” https://gsi.ir/fa/page/3562 و همزمان به درگاه ملی مرکز آمار ایران مراجعه کنند. همچنین داده‌های مبنای این گزارشات از طریق وب‌سایت سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور و مرکز آمار ایران به زودی در اختیار علاقه‌مندان قرار خواهد گرفت.
این گزارش‌ها به همت کارشناسان پایگاه ملی داده‌های علوم‌زمین کشور و تحت سرپرستی خانم ناهید اسدی مدیر پروژه بانک اطلاعات رقابت‌پذیری مواد معدنی ایران تهیه شده است.
